Vervangen viaduct KW58 is indrukwekkend sluitstuk van De Groene Boog

KW58 is gebouwd in de jaren zestig van de vorige eeuw en kampte met scheurvorming aan de onderzijde van de constructie. “Op basis van archieftekeningen is berekend of het kunstwerk zijn functie nog zou kunnen blijven vervullen, rekening houdend met de huidige verkeersbelasting en -intensiteit”, zegt Jaco van Duijn, projectmanager KW58 bij De Groene Boog. “Al snel kwamen we tot de conclusie dat er toch echt wel iets meer aan de hand was en dat het viaduct niet meer voldeed aan de huidige eisen. Er was sprake van een risico op brosse breuk, waarbij het dek in één keer zou kunnen bezwijken. Daarom is in korte periode het plan uitgewerkt om er een passieve ondersteuningsconstructie onder te plaatsen, als voorzorgsmaatregel. Ook werd er een aslastbeperking ingesteld voor vrachtverkeer zwaarder dan 100 ton.”

Instortgevaar

De ondersteuningsconstructie is medio 2022 aangebracht op enkele millimeters onder het dek. “Het idee hierachter was dat, als het dek zou bezwijken, dit niet tot een calamiteit zou leiden”, legt Pieter Deleu uit, projectcoördinator KW58 bij De Groene Boog. “Het verkeer zou vervolgens op een veilige manier van het kunstwerk af gehaald kunnen worden.” Inmiddels is de ondersteuningsconstructie verwijderd en wordt het verkeer op de A16 sinds begin mei jongstleden omgeleid via twee hulpbruggen over de Hoofdweg. Pieter: “Parallel aan het plaatsen van de ondersteuningsconstructie zijn we met Rijkswaterstaat een traject ingegaan om een bouwmethode te bedenken waarmee we het bestaande kunstwerk efficiënt kunnen vervangen, zonder al te veel hinder te veroorzaken voor het doorgaande verkeer op zowel de A16 als op de Hoofdweg. Er zijn verschillende oplossingsrichtingen de revue gepasseerd, waaronder zelfs het compleet afsluiten van de A16 gedurende een paar weken. Hierin zou het oude viaduct gesloopt worden en het nieuwe weer opgebouwd. Maar dat gaf toch te veel hinder en bleek niet wenselijk op een locatie bij één van de drukste verkeersknooppunten van het land. Uiteindelijk is gekozen voor een oplossing met een wegverlegging en hulpbruggen.”

Vooruitziende blik

Het bestaande viaduct had vier rijstroken richting de Van Brienenoordbrug met een oprit vanaf de Hoofdweg. In noordelijke richting waren er ook vier rijstroken en een afrit naar de Hoofdweg. Daarnaast was ook al voorzien in een breed middendek voor de toekomstige aansluiting van de A16 Rotterdam met het viaduct over het Terbregseplein. “Men had tijdens de bouw van het viaduct dus al een vooruitziende blik”, zegt Jaco. “Alleen is dat middendek nooit gebruikt geweest.” Het nieuwe kunstwerk krijgt diezelfde lay-out, maar wel met slechts één middensteunpunt in plaats van drie tussensteunpunten.

Om het nieuwe kunstwerk überhaupt te kunnen bouwen, moest dus eerst het bestaande kunstwerk worden gesloopt. En daar zijn de nodige faseringen aan vooraf gegaan om de A16 niet langdurig te hoeven afsluiten. “In juli 2023 zijn we begonnen met de aanleg van een wegverlegging aan de westzijde van het bestaande viaduct met een gigantische hulpbrug van Retro Bridge (TK58) over de Hoofdweg. Sinds maandag 29 april 2024 rijdt het verkeer in zuidelijke richting over deze wegverlegging en ondervindt zodoende geen hinder tot aan het einde van de werkzaamheden. Het verkeer wordt straks in één keer omgezet naar het nieuwe viaduct. Het enige nadeel aan deze fasering is dat de oprit vanaf de Hoofdweg (27, Prins Alexander) voor langere tijd vervalt.”

Tijdelijke kunstwerken

Een wegontwerp hangt vast aan boogstralen en krommen. “Als je een rijbaan 50 meter gaat opschuiven heeft dat een enorme impact”, verzekert Pieter. “Feitelijk was er alleen aan de westzijde voldoende ruimte om dat op een verantwoorde manier uit te voeren en om de benodigde hulpbrug (TK58) van 100 meter lang bij 25 meter breed goed te kunnen positioneren.” De hulpbrug is zo groot gedimensioneerd, omdat de A16 in een bocht kunstwerk passeert. Op het moment dat TK58 in gebruik werd genomen, was een deel van het bestaande viaduct dus vrij van verkeer. Jaco: “Vervolgens hebben we tijdens het lange Hemelvaartweekend van 8 tot 13 mei het verkeer in noordelijke richting afgesloten, zodat we het oostelijke deel van het bestaande kunstwerk konden slopen. In datzelfde weekend is op deze locatie het tijdelijke kunstwerk (TK59) gebouwd en het dek ingereden, een stalen hulpbrug over de Hoofdweg die door Civiele technieken deBoer is voorgebouwd in de oksel van afrit 27, Prins Alexander. Zodoende kon het verkeer in noordelijke richting vanaf maandagochtend 13 mei weer in alle vroegte gebruikmaken van de A16.”

Hemelvaartsweekend

Zo eenvoudig als hierboven beschreven, was de operatie tijdens het lange Hemelvaartweekend natuurlijk allerminst. In een tijdsbestek van circa 100 uur moest er ontzettend veel werk worden verzet. “Vlasman is eerst anderhalve dag bezig geweest met het slopen van het oostelijke deel van het kunstwerk. Vervolgens hebben meerdere partijen gelijktijdig allerhande activiteiten uitgevoerd, zoals het aanbrengen van de paalfundatie en het lassen van de stalen balken en kopplaten. Ook zijn door Sarens de prefab landhoofden ingehesen voor TK59 van deBoer. De landhoofden zijn vervolgens verankerd met ankerschermen. Daarna kon Sarens de vier brugdelen van TK59 inrijden met behulp van Self-Propelled Modular Trailers (SPMT’s). Eenmaal in positie gebracht en afgesteld, zijn de voegbalken gegoten met staalvezelbeton en de opleggingen met gietmortel. Tot slot is de wegconstructie aangeheeld en opnieuw ingericht en was de wegverlegging klaar voor gebruik”, zo schetst Jaco in een notendop het verloop van het lange Hemelvaartweekend. “En dan hadden we ook nog een uitdaging als gevolg van het hoge grondwaterpeil. Tijdens het intrillen van de buispalen kwam grondwater mee omhoog. Dat is niet wenselijk als er ook nog gelast moet worden. Door enerzijds de werkvolgorde aan te passen en anderzijds met pompen de waterstand te verlagen, wisten we ook die onvoorziene situatie te managen. Al met al een zwaar maar succesvol weekend voor iedereen.”

Nieuwe oprit

TK59 blijft ongeveer zeven maanden in gebruik. Die tijd heeft De Groene Boog nodig om het nieuwe viaduct aan de westzijde te bouwen. Het nieuwe viaduct wordt namelijk in twee delen gebouwd. “Vanaf december 2024 zetten we dan het verkeer in noordelijke richting via een slinger om over het westelijke deel van het nieuwe kunstwerk”, vertelt Pieter. “Er rijdt dan geen verkeer meer over de oostelijke hulpbrug van deBoer, zodat deze kan worden gedemonteerd. Vanaf januari tot en met augustus 2025 bouwen we op deze positie het oostelijke deel van het nieuwe kunstwerk. Volgens planning gaat dan vanaf medio september 2025 het verkeer in beide richtingen over naar het nieuwe viaduct.” Aansluitend wordt TK58 van Retro Bridge gedemonteerd en de wegverlegging verwijderd en wordt ook oprit 27 vanaf de Hoofdweg weer in ere hersteld. Eind 2025 wordt dan de A16 Rotterdam opengesteld voor verkeer, inclusief de nieuwe oprit vanaf de Hoofdweg richting Delft en Den Haag.”

Druk op de ketel

Het nieuwe viaduct bestaat straks uit twee landhoofden en een middensteunpunt. “Het landhoofd wordt gevormd door een combiwand met prefab elementen en het middensteunpunt door middel van prefab heipalen, poeren, kolommen en een onderslagbalk. Gezien de hoge tijdsdruk is ervoor gekozen om zoveel mogelijk met prefab elementen te werken, waaronder ook de liggers ten behoeve van de overspanningen”, verduidelijkt Pieter. “Dat is allemaal goed voor te bereiden, maar het moet uiteraard straks wel allemaal passen. In het werk kun je weinig oplossen, steltoleranties zijn beperkt.” Het kunstwerk kenmerkt zich door een breed dek van 60 meter in verhouding tot de overspanning van 49 meter. Er komen zowel in noordelijke- als zuidelijke richting vier rijstroken, terwijl het middenstuk is bedoeld voor de aansluiting met de A16 Rotterdam richting het viaduct Terbregseplein en de Rottemerentunnel. KW58 moet dus gereed zijn om de openstelling van de A16 Rotterdam te garanderen. “Het is het sluitstuk van De Groene Boog. Als je bedenkt dat we nog maar net de sloophamer hebben opgeborgen, is dat best een uitdaging”, zegt Jaco tot besluit.